Kalın ve ince dikey çubuklar ile birlikte boşluklardan oluşan, optik makineler tarafından okunabilen, ürünü tanımlamak için yapılan temsili resimdir. Barkod resmi her üründe farklıdır. Çizgi ve boşluklar birer sayıyı, sayılar ise ürüne ait bilgileri ifade eder.
Barkod içerisinde yer alan “Bar” kelimesi, halterde yer alan ağırlıkları bağlamak için kullanılan çubuklardan ilham alınmıştır. “Kod” ise bu bağlamların kodlanması ifadesini taşır.
Barkod, bugün süpermarketlerde, marketlerde ve diğer mağazalarda satılan ürünlerin paketleri ve etiketlerinin hepsinde kullanılır. Optik okuyucu bir barkod tarama makinesi ile bu çubuk ve boşluklara göre okuma gerçekleştirilerek ürün tanımlanır.
Neden Barkod Kullanılır?
Günümüzde ambalajlı ürünler başta olmak üzere, neredeyse tüm alınıp satılan ürünler için barkod vardır. Peki bu barkod sistemine nasıl ihtiyaç duyuldu? Öncelikle bir şekilde her ürünün kendi ait tanımlanması gerekiyordu. Bunlar; stok, sipariş, ithalat ve ihracat gibi durumlarda karışıklığın önüne geçmeliydi. Ayrıca süpermarket, market ve mağaza gibi yerlerde alışverişlerin daha hızlı ve pratik olması gerekiyordu. Bu yüzden optik bir cihazın okuyabileceği, ancak bunu yaparken hata payının sıfır olması gereken bir sisteme ihtiyaç duyuldu. 1940’lı yıllarda farklı denemeler ile temeli atılan bu sistem, 1970’li yıllarında tamamen dünya çapında kullanılan bir sisteme dönüştü.
Barkod Üzerindeki Çizgiler ve Rakamlar Ne Anlama Gelir?
Barkodların farklı kalınlıkta çizgiler ve boşluklardan oluştuğundan bahsetmiştik.
Dijitalin temelinde “1” ve “0” sayıları yer alır. Bunun üzerine kurulu olan barkodlarda, siyah çizgiler “1”, boşluklar ise “0” sayısını ifade eder. Her çizginin kalınlığına göre anlamı değişmektedir. En ince siyah çizgi bir birimi (1) ifade ederken en kalın siyah çizgi dört birimi (1111) ifade etmektedir. Çizgilerde olduğu gibi boşluklarda da bu durum söz konusudur. En dar boşluk bir birimi (0) ifade eder, en geniş boşluk ise dört birimi (0000) ifade eder.
En çok bilinen ve Türkiye’nin de kullandığı barkod çeşidi EAN-13 barkodudur. Bu barkod 13 haneden oluşmaktadır. 13 haneli olan yapı 4 kısma ayrılmıştır.
Barkod Kısımları Nelerdir?
Kısım; ilk 3 rakamdır. Ülke veya simge kodunu gösterir. Ülkeden ülkeye göre değişir. Çünkü her ülkenin kendine ait kodu bulunur. Türkiye’nin kodu, 869’dur
Kısım; ülke kodundan sonra gelen 4 rakamdır. Burası da firma kodunun gösterildiği yerdir.
Kısım; firma kodundan sonra gelen 5 rakam. Ürünün tanıtımı için kullanılır.
Kısım; son rakam barkodun doğru okunabilmesi için hesaplamalar sonucu oluşturulmuştur. Barkod oluşturma sistemi tarafından belirlenir.
Kontrol Kodu Nasıl Hesaplanır?
Son rakam hariç, ilk 12 rakam baz alınır.
Soldan başlayarak 1, 3, 5, 7, 9 ve 11. rakamlar toplanır, 3 ile çarpılır.
Soldan başlayarak 2, 4, 6, 8, 10 ve 12. rakamlar toplanır, 3 ile çarpılır.
Bu iki sonuç toplanır.
Sonuç, 10 ve katları olmak zorundadır. İşte son rakam bu sayıları 10'a bölünebilen bir sayı yapmak için otomatik üretilir.